چرا «بدون تاریخ بدون امضا» برای اسکار انتخاب شد؟

فرهاد توحیدی با تاکید بر اینکه انتخاب فیلم «بدون تاریخ، بدون امضا» برای شرکت در مراسم اسکار شایسته بوده است، گفت: «امروز همه در یک خانه شیشه‌ای زندگی می‌کنیم و این دور از تصور است که فکر کنیم دیگران از کیفیت زندگی ما بی‌خبرند و فقط از طریق سینما از آن باز خبر می‌شوند.»

این عضو هیات انتخاب نماینده سینمای ایران برای شرکت در مراسم اسکار درباره معیارهای انتخاب فیلم «بدون تاریخ، بدون امضا» به ویژه با توجه به برخی از انتقادهای مطرح شده نسبت به تلخی داستان این فیلم، بیان کرد: «برای انتخاب فیلم اسکار یا هر جشنواره‌ای طبیعتا سازوکاری وجود دارد. بسیاری از جشنواره‌ها هیات انتخاب دارند و برخی مثل اسکار از آن دست رویدادهایی است که نماینده رسمی شامل اشخاص حقیقی از صنعت سینمای آن کشور فیلمی را انتخاب و سپس معرفی می‌کند.»

او با بیان اینکه قصد ندارد درباره ساز و کار انتخاب این افراد صحبت کند، افزود: «هر سال خانه سینما افرادی را معرفی می‌کند اما به دلیل مداومت در مکاتبه بنیاد سینمایی فارابی با آکادمی اسکار، در این هیات انتخاب یک نماینده دارد و در واقع محل برگزاری و انجام مکاتبات توسط فارابی تدارک دیده و انجام می‌شود. با این حال درباره اینکه چطور یک فیلم انتخاب می‌شود شاید بهتر است به این مثال توجه شود که وقتی قرار است یک مسابقه فوتبال داشته باشیم ابتدا تیم حریف را ارزیابی می‌کنیم تا تیم خود را به‌گونه‌ای بچینیم که امید پیروزی وجود داشته باشد، بنابراین طبیعی است که باید بهترین انتخاب با توجه به سازوکار انتخاب فیلم در اسکار مورد توجه قرار گیرد.»

این فیلمنامه‌نویس ادامه داد: «در سینمای آمریکا فیلم‌های داستان‌گو در اولویت هستند و سنت داستان‌گویی قوی است و پسند اعضای آکادمی هم قریب به همین سلیقه عمومی است. شرایط فیلم‌ها نیز روشن است که باید دست‌کم  هفت روز در کشور مبدا به قصد کسب درآمد اکران شده و بلیت فروشی شده باشد. در این بین اگر چند فیلم داستان‌گو که شرط اکران را هم داشته باشد در شرایط اولیه دراختیار داشته باشیم باید به یک نکته مهم‌تر توجه شود و آن هم این است که ببینیم کدام فیلم افتخارات بین‌المللی بیشتری دارد، چون آزموده شده که چنین فیلمی در فهرست نهایی نامزدهای خارجی برای انتخاب بهترین اثر شرایط بهتری دارد.»

توحیدی گفت: «بر این اساس از میان فیلم‌های سال قبل؛ 11 اثر را برای مرحله نهایی انتخاب کردیم که در بین آن‌ها افتخارات جهانی فیلم «بدون تاریخ، بدون امضا»  (به کارگردانی وحید جلیلوند) بیشتر بود، یعنی از جشنواره ونیز گرفته تا آسیا پاسیفیک و دیگر جشنواره‌های رده «A» مورد اقبال قرار گرفته بود. البته ممکن است بگوییم فیلم‌های دیگری هم بودند که افتخاراتی داشتند، اما در این‌باره کلاس جشنواره‌ها و نوع جوایز هم در نظر گرفته شده و مهم‌تر از آن اینکه، باید ببینیم آیا فیلم پخش کننده خارجی دارد یا خیر و اگر دارد کیست؟ چون این مساله در بخش تبلیغات اهمیت بسیار زیادی دارد و در این باره هم «بدون تاریخ بدون امضا» از شرایط خوبی برخوردار بود.»

او در ادامه اظهار کرد: «افزون بر این، فیلم «بدون تاریخ، بدون امضا» در تعداد زیادی از سینماهای آمریکا اکران شده و از نظر اعضای کمیته انتخاب شانس بیشتری برای رقابت شانه به شانه با دیگر فیلم‌های بخش خارجی اسکار دارد چراکه همه می‌دانیم امسال فیلم‌های بسیار خوبی از کشورهای دیگر معرفی شده‌اند و  نماینده ایران رقابت سختی خواهد داشت.»

او خاطر نشان کرد: «با وجود سازوکاری که این چنین مورد توجه قرار گرفته، به عنوان شرط لازم ارزش‌های سینمای یک اثر هم مورد توجه و قضاوت بوده است. در فهرست نهایی ما سه فیلم انتخاب شد که از هر لحاظ، کمیته تصور کرده بود شرایط لازم را دارد و در آخر در شرایط برابر شانس «بدون تاریخ، بدون امضا» به دلایلی که توضیح دادم بیشتر از بقیه بود.»

توحیدی درباره آنچه به عنوان سیاه نمایی درباره این فیلم مطرح می‌شود هم گفت: «متاسفانه بحث‌های این چنینی مثل همان داستان ملانصرالدین است که ملّا، سوار خری بود و افسارش به دست پسرش و هر کاری کردند مردم حرفی درباره آن‌ها زدند. درباره معرفی فیلم به اسکار هم همین شرایط است. اگر «به وقت شام» معرفی می‌شد یک حرف می‌زدند و اگر «تنگه ابوقریب» انتخاب می‌شد یک حرف دیگر. در واقع هر جناح و دسته‌ای به تناسب دیدگاه و موضعی که دارد به شکلی اظهارنظر می‌کند. پس بهترین راه بی اعتنایی به اینگونه حرف‌هاست چون مسیر شایستگی چیز دیگری است.»

او گفت: «ضمن اینکه نباید فراموش کرد تمام این فیلم‌ها از سینمای ایران مجوز دارند یعنی پروانه ساخت و نمایش داشته و مردم در سینماها به تماشای آن‌ها نشستند. پس آیا این محصول سینمای ایران نیست؟ علاوه بر این باید توجه داشت، اگر با این نوع مقیاس‌ها بخواهیم به فیلمی نگاه کنیم «بچه‌های آسمان» (به کارگردانی مجید مجیدی) هم نباید به اسکار معرفی می‌شد چون دو کودک معصومی را نشان می‌دهد که یک جفت کفش بیشتر در خانه ندارد و می‌توان درباره‌اش گفت که این چه فقر سیاهی است که از ایران نمایش داده می‌شود؟ در حالی که داستان «بچه‌های آسمان» در کتاب‌های درسی ژاپن تدریس می‌شود و آیا اگر این فیلم به اسکار نمی‌رفت این چنین مورد توجه قرار می‌گرفت؟»

توحیدی گفت: «در «بدون تاریخ، بدون امضا» هم علی‌رغم تلخی و برخی سیاهی‌هایی که از آن نام برده می‌شود بارقه امیدی هم وجود ،چون قهرمان داستان به دنبال این است که حقیقت را پایمال نکند ولو به قیمت از دست دادن موقعیت شغلی خود.»

او تاکید کرد: «امروز همه در خانه شیشه‌ای زندگی می‌کنیم و دور از تصور است که فکر کنیم در کشوری هستیم که دیگران از کیفیت زندگی ما بی‌خبرند و فقط از طریق سینما از آن مطلع می‌شوند چرا که اخبار کشور ما در صدر اخبار بین‌المللی است و این حرف سنجیده‌ای نیست که این فیلم تصویر سیاهی را از جامعه ایران به جهانیان نشان می‌دهد. البته همانطور که در اروپا و آمریکا اشکالاتی وجود دارد در ایران هم می‌تواند باشد، اما مهم این است که این‌ها همه واقعیت ایران نیست چون ایران یک کشور پیشرفته با تاریخ و فرهنگی هفت هزار ساله است. بنابراین تصور می‌کنم نماینده‌ای که برای شرکت در مراسم اسکار انتخاب شده شایسته است و امیدوارم توفیق خوبی به دست آورد.»

«بدون تاریخ بدون امضا» به کارگردانی وحید جلیلوند و تهیه‌کنندگی علی جلیلوند با بازی امیر آقایی، نوید محمدزاده و هدیه تهرانی علاوه بر کسب جوایز متعدد از جشنواره فیلم فجر و جشن خانه سینما، از جشنواره‌های ونیز، تسالونیکی، استکهلم، شیکاگو و ...نیز موفق به دریافت جایزه در بخش‌های مختلف شده است.

57244